akim a.j. willems brengt samen met Lucy Stadnykova - dichteres in ballingschap - en gasten klassieke en hedendaagse Oekraïense poëzie in 2 talen. Let op - dit gaat door merg en been en laat niemand onberoerd.
Over het evenement
“Poëzie is een daad van bevestiging” schreef Remco Campert in een van zijn bekendste gedichten. Campert maakte de Tweede Wereldoorlog als tiener mee, maar zijn volwassen schrijversleven ontwikkelde zich in een vrij Nederland en conflictloos West-Europa. Minder fortuinlijke auteurs, zoals de Palestijnse dichter Mahmud Darwish, leven en schrijven te midden van dagelijks conflict of oorlog. Gevraagd naar zijn definitie van poëzie, antwoordde Darwish: “elk gedicht is een daad van verzet”.
Voor de Oekraïense dichter Serhiy Zhadan (°1974) is poëzie een daad van bevestiging én een daad van verzet. In een interview met Zhadan dat werd afgenomen door Yurii Andrukhovych (°1960) – een Oekraïense dichter en schrijver uit de generatie die aan die van Zhadan voorafgaat – vertelt hij over zijn leven als opkomend dichter in de vroege jaren ’90, vlak voor en na de val van de Sovjet-Unie, in Charkov waar toen nog overwegend Russisch gesproken werd, en het Oekraïens vijandig bejegend werd. Zhadan schreef en sprak bewust in het Oekraiens, ook in het openbaar en ook tijdens voordrachten. Het was zijn “daad van bevestiging” dat hij een Oekraïner was. Dat werd hem niet altijd en door iedereen in dank afgenomen; wanneer hij de bus naar een poëzievoordracht nam weigerde hij Russisch te spreken met de controleur – zijn “daad van verzet” – en dat zorgde keer op keer voor problemen. Toch bleef hij het consequent doen. Zijn redenering daarachter: je kan niet eisen of verwachten dat de hele bus plots Oekraïens gaat spreken, dat is een keuze die ieder voor zich moet maken. Maar door zelf, onbeschaamd, het voorbeeld te geven, hoopte hij anderen aan te sporen zijn voorbeeld te volgen.
Er zijn veel gelijkenissen te vinden tussen die taalstrijd, dat ijveren voor het bestaansrecht van het Oekraïens en de taalstrijd die Vlaamse schrijvers en dichters bij het einde van de negentiende en aanvang van de twintigste eeuw voerden wanneer zij het bestaansrecht van het Nederlands in België in het publieke forum brachten. Vanuit die achtergrond is het niet meer dan logisch dat wij ons solidair tonen met de Oekraïners die momenteel in ons land verblijven en hier, in vrijwillige ballingschap, in het Oekraiëns blijven schrijven; als daad van bevestiging en als daad van verzet.
Tijdens “Elk gedicht is een daad van verzet – Oekraïense dichters in België” lezen een aantal Oekraïense dichters, op uitnodiging van akim a.j. willems (BE) en Lucy Stadnykova (UA), voor uit eigen werk – in het Oekraïens, uiteraard. Enkele Belgische dichters zullen de Nederlandse vertalingen van die gedichten voordragen. Behalve poëzie zal er ook, Oekraïense en Nederlandstalige, muziek zijn.
Anna Lupynos was in Oekraïne o.a. actief als schrijfster met een aantal boeken op haar palmares, critica en organisatrice van poëziewedstrijden voor jongeren. Hier in België leidt ze o.a. de ‘Ukranian Literary Studio’ in Brussel waar ze schrijfles geeft aan andere Oekraïeners in België met schrijfambities.
Mykola Yeremenko was in Oekraïne hoofdredacteur van de regionale krant ‘Nyva’ en woont momenteel in Mechelen. Andriy Senyczak is een Belgische Oekraïener met een voorliefde voor poëzie (van anderen) die hij graag op muziek zet. Lena Ivanova & Alain Vanclooster brengen poëzie en muziek in het Oekraïens en in het Nederlands.
Tetiana Zharyk arriveerde in december 2024 in België met haar vierjarige zoon nadat hun appartement, op een boogscheut van de Russische grens, bij een drone-aanval in puin gebombardeerd werd. Lucy Stadnykova zal stukken voorlezen uit haar roman-in-wording, gebaseerd op haar vlucht naar en verblijf in België.
Verder treden ook op: Vladyslava Shpitontseva, Iryna Shabala, Irene Yaroshenko, Larissa Dushchak, Tetiana Aksiutenko, Oleksandra Kravchuk en Tetiana Fedorenko.
Nederlandstalige vertalingen/bewerkingen – gemaakt met de hulp van Steve Stoop – zullen voorgedragen worden door o.a. akim a.j. willlems, Gust Peeters, Rob Theys en Steve Stoop.
Tijd
15 feb 2025, 20:00